پسیارێن بەردەوام دووبارەدبن FAQ
پسیارێن تە رێبەراتییێ دکەن!
بخێربهێن بۆ بەشێ FAQ یێ یەکا دارشتنا سیاسەتا زانکۆیێ (UPLO) ل زانکۆیا دهۆک. ئەم گرنگیێ ب ستاندەردێن زەلالکری و پرۆسەیا پێناسەکرنەکا باش د پەروەردەکرنا ژینگەهەکا هەڤسەنگ ل زانکۆیێ ددەین. پابەندبوونا مە ب دەستپاکی و پەیوەندیا مە دگەڵ کومەڵگەها زانکۆیێ دڤی پلاتفورمێ کارا دا رەنگڤەددەت.
گەریان و بەشداریکرن:
ئەم هەوە داخاز دکەین کۆ دناڤا ڤان بەشە پسیاران دا بگەرن بۆ دەستکەفتنا بەرسڤا پسیار و پرسگرێکێن کۆیر یێن تایبەت ب سیاسەت و رێکار و رێنمایێن زانکۆیێ. ئەگەر تە پسیارێن زێدەتر هەنە یان تە پێتڤی ب زانیاریێن زێدەتر گەیە. دوودڵ نەبە د پەیوەندیکرن بمە ڤە ب رێیا لاپەرێ پەیوەندیکرنێ د مالپەرێ مەدا.
بەشداریکرنا تە یا گرنگە:
ئەم بەشداریا هەوە یا چالاکانە و هەڤکاریا هەوە بوو بلند راگرتنا ئێکدەنگیێ و کاریگەریا سیاسەتێن زانکۆیا دهۆک بەرچاڤ وەردگرین. پسیارێن هەوە رێنماییا مە دکەن ل پشتراستبوون د چارچێڤەکێ زەلال و پاڵپشت بۆ کومەلگەها زانکۆیا مە.
پسیار: سیاسەتێن زانکۆیێ چیە و چنە؟
بەرسڤ: سیاسەتێن زانکۆیێ بەیاننامێن سیاسی نە کۆ بناغە و ئاراستەیەکن بوو کارێن داهاتی، و هەروەسان بۆچوونێن فەرمی یێن زانکۆیێ سەبارەت وان بابەتێن گرنگ بۆ حۆکمرانیا زانکۆیێ دێ ئیخنە بەرچاڤ.
پسیار: مەبەست ژ سیاسەت و رێکار و رێنمایێن زانکۆیێ چیە؟
بەرسڤ: سیاسەت و رێکار و رێنمایێن زانکۆیێ ب شێوەکی هاتینە دارێشتن کۆ هەمی پرۆسان و کارێن روژانە دگەل ئارمانجێن سەرەکی یێن زانکۆیێ رێک بێخن. ئەو چارچۆڤەکی دروست دکەن بۆ پاراستنا چەوانیا کارکرنێ، گەهشتنا ئارمانجا زانکۆیێ و کێمکرنا مەترسیێن دامەزرای.
پسیار: سیاسەتێن زانکۆیێ چاوان دهێنە دارێژتن و پێداچون بوو دهێتە کرن؟
بەرسڤ: سیاسەتێن زانکۆیێ ب پرۆسەیەکا پێشکەفتی یا سیستەماتیکی دەربازدبن، کۆ پێکدهێن ژ دەستنیشانکرنا پێتڤییاتیان، لێکۆلینێن هویر، دارشتن، بەشداریپێکرنا لایەنێن پەیوەندیدار، پێداچوون، پەسەندکرن، جێبەجێکرن، چاڤدێریکرن و پێداچوونەکا ب هویری. لیژنەیا راستڤەکرنێ رۆلەکێ چارەنڤیساز دگێریت بۆ دارشتن و پێداچوون ب سیاسەتان.
پسیار: سیاسەتێن فەرمی یێن زانکۆیێ چیە؟
بەرسڤ: سیاسەتێن فەرمی یێن زانکۆیێ بەلگەنامەکا فەرمیە کۆ پێکدهێت ژ یاسا، رێسا و رێنمایان و کۆ ڕەفتار و کردار و کارێن ناڤا زانکۆیێ برێڤەدبەن. ئەڤ سیاسەتێن هە رادبن د دابینکرنا چارچۆڤەکێ رێنمایکری بۆ بریار دان و پشتراستبوون ل ئێکدەنگی و بلند راگرتنا بەها و ئەرک و ئارمانجێن زانکۆیێ. سیاسەتێن ناڤا زانکۆیێ ب شێوەکێ گشتی خو دناڤا چەندین بواران دا دبینیت ژوان کاروبارێن ئەکادیمی، رێکارێن کارگێری، رەفتارێن قوتابیان، لێکولین و گەلەک تشتێن دیتر
ژبۆ کۆ بەلگەنامەیەک ب سیاسەتێن فەرمی یێن زانکۆیێ بهێنە هژمارتن، پێتڤیە پرۆسەیا بەرەڤ پێشڤەچون و پەسەندکرنا فەرمی بوو بهێتە ئەنجام دان. ئەڤ پرۆسەیە گەلەک جاران زانیاریێن لایەنێن جێوازێن پەیوەندیدار بخوڤە دگریت، ژوان ژی مامۆستایان، ستاف، قوتابیان و لیژنێن پەیوەندیدار. ب شێوەکێ گشتی خالێن سیاسەتان ژلایێ لیژنا راستڤەکرنێڤە دهێنە پەسەند کڕن، وەک دەستەیا بريڤەبرنێ یان دەستهەلاتەکا ب هەمان شێوە
تایبەتمەندیێن سەرەکی یێن سیاسەتێن زانکۆیێ پێکدهێن ژ
پەسەندکرنا بەرفرەهـ: سیاسەتێن زانکۆیێن مەبەست ژێ جێبەجێکرن ب شێوەکێ بەرفرەهـ ل سەرانسەری دامەزراوێ، کاریگەری لسەر چەندین بەش یان لایەنێن ژیانا زانکۆیێ دبیت
رێنمایێن کارکرنێ؛ سیاسەتێن زانکۆیێ رادبن ب پێشکێشکرنا رێنمایێن کارکرنێ، ستاندەرکرنا رەفتاران، پرۆسە و رێکارێن بریاردانێ
پێتڤیاتیێن پشتراستبوونێ: ئەگەرێ هەی کردار یان سنوردارکرنێ بخوڤە بگریت، شێوازێن پشتبەستبوونێ بهێنە دیارکرن و ئەنجامێن چاڤەرێنەکری بهێنە بەرچاڤوەرگرتن. گەلەک جاران پشتبەسبوون بڤان سیاسەتان نەچاریە
پێداچوونا خولیی: ب بەردەوامی پێداچوون بۆ سیاسەتان دهێتە ئەنجامدان و دهێنە نویکرن بۆ پشتراستبوون ژ مانا وان، هەڤتەریبن دگەڵ ئەرکێ زانکۆیێ، و پابەندبوون ب هەر گوهرانکاریەک و یاسا و رێساندا
پەسەندکرنا فەرمی: سیاسەتێن زانکۆیێ ب پروسەیا پەسەندکرنا فەرمی تێپەردبیت کۆ لیژنێن پەیوەندیدار یێن زانکۆیێ و ئورگانێن کارگێری و دەستهەلاتا زانکویێ بخوڤە دگریت
بازنا سیاسەتان:
١. دەستنیشان کرنا پێدڤیێن سیاسەتێ
- یەکەیێن زانکۆیێ یان ئەندامێن لیژنا ئاراستەکرنێ دێ دیارکەن کو پێدڤی ب سیاسەتەکا نوی یان پێداچوونا سیاسەتێن هەیی هەیە
- پێشنیار دهێنە پێشکێشکرن بۆ یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ ب رێکا بکارهینانا فۆڕمەکا دیارکری د ماڵپەڕیدا یان ب ڕێکا ئیمێلی
٢. دارشتنا سیاسەتێ
- ئەگەر سیاسەت یێن پشکی/یەکی بن ئانکو بۆ یەکە یان نڤێسینگەهێن دیارکری بن.سیاسەتێن کولیژێ/پشکی دهێنە دارشتن ب بکارهینانا قالبەکێ/فورمەکا دەستنیشان کر
ئەگەر سیاسەت یا سازیێ بیت ئانکۆ سەرانسەری زانکۆیێ بهێتە جێبەجێکرن تیما داڕشتنێ دێ هێتە دامەزراندن بۆ نڤیسینا رەشنڤیسا دویماهیێ و دهێتە پێشکێشکرن بۆ لیژنا راستڤەکرنێ
- ڕەشنڤیسا سیاسەتێ دێ لدویڤ دا هێتە پێشکێش کرن بۆ یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ بۆ پێداچوونێ
٣. پێداچوون و فیدباک
- یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ پێداچوونا رەشنڤیسا سیاسەتان دکەت و تێبینیێن خۆ پێشکێش دکەت
- لدویڤ دا لیژنا ئاراستەکرنێ کومێنتان ئاراستە دکەن و دووبارە سیاسەت دهێتە راستڤەکرن ئەگەر سیاسەت هاتە پەسەندکرن ل دویف دا دهێتە پێشکێش کرن بو کۆمبوونا بلندا لیژنا راستڤەکرنێ
٤. پەسەندکرنا لیژنا راستڤەکرنێ
سیاسەتێن پەسەندکری دهێنە هنارتن بۆ لیژنا راستڤەکرنێ ژ بو پەسەندکرنا دویماهی
لیژنا ئاراستەکرنێ پێداچوون و پەسەندکرنا سیاسەتان دکەت، پاشی ئەوان سیاسەتان دهنێرنە جڤاتا زانکۆیێ
٥. پەسەندکرنا جڤاتا زانکۆیێ
- جڤاتا زانکۆیێ پێداچوون و پەسەندکرنا سیاسەتان دکەت، پشتراست دکەت کو ل گەل ئارمانجێن زانکۆیێ دگونجن.
٦. جێبەجێکرن و بەڵاڤکرن
- یەکا دارشتنا سیاسەتان سیاسەتێن پەسەندکری ل گور ڕێکارێن بەڵاڤکری جێبەجێ دکەت
- سیاسەت بۆ هەمی لایەنێن پەیوەندیدار دهێنە بەلاڤکرن و ل مالپەرێ یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ دهێتە بەلاڤ کرن.
٧. سیاسەتێن دویماهیێ د ناڤ پێداچوونا خولی را چیت .و سیاسەت بەردەوام دهێنە راستڤەکرن و باشترکرن
پسیار: کێ دەستهەلاتا پەسەندکرنا سیاسەتێن فەرمی هەیە؟
بەرسڤ: ب کورتی، جڤاتا زانکۆیێ یە. د بەرامبەر دا لیژنا راستڤەکرنا پلانا ستراتیژی، سیاسەتان هەڵدسەنگینیت و پێشنیاران پێشکێشی سەرۆکی دکەن. یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ (UPLO) سەرپرشتیا خولگەها ژیانا سیاسەتێ یا زانکۆیا دهوک دکەت، ژ نڤیسینێ تاکۆ پێشنیاران. بەریا ئەو نڤیسینە ببیتە سیاسەتەکا فەرمی یا زانکۆیێ، پێتڤیە ژلایێ سەرۆک(ئەگەر پێتڤی بکەت جڤاتا زانکۆیێ) بهێتە پەسەند کرن.
پسیار: چاوان سیاسەتێن زانکۆیێ دهێنە گوهرین و دروستکرن و پەسەندکرن؟
بەرسڤ: دەستکاریێن کارگێری، گوهرانکاری د یاسا و رێسایێن کارپێکری، چاککرن یان هەموارکرنێن بچیک د رێسایێن هەنوکەی دا دشیاندایە هەردەمەکی دا بهێنە ئەنجام دان. سیاسەتێن نها کۆ پێتڤی ب پێداچوونەکا بنەرەتی هەیە، یان سیاسەتێن نوی، دڤێت رێکارەکێ دیارکری بهێتە پەیڕەو کرن بۆ دابینکرنا ئاگەهدارکرنێ و دروستکرنا دەرفەتەکێ بۆ ئامادەبوونەکا بەرفرەهـ، راستگویانە و دەستپاکی سەرنج بهێنە وەرگرتن، و پەیوەندیکرنەکا بەرفرەهـ بۆ ئەو سیاسەتا بەرهەمهاتی. یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ بەرپرسیارە بەرپرسیارە دسەرپەرشتکرنا خولگەها ژیانا سیاسەتان و پابەندبوون ب سیاسەتێن زانکۆیێ سەبارەت پێشڤەبرنا سیاسەتان
پسیار: بەرپرساریەتا سیاسەتان لسەر ستویێ کێیە؟
بەرسڤ: خوەدانێ سیاسەتێ بتنێ بەرپرسیارە دجێبەجێکرنا سیاسەتێ، هەروەها پرۆسێن پەیوەندیدار، رێنمای، راهێنان، رێکار، فۆرم و پاراستنا سیاسەتان. هەمی بەلگەنامێن سیاسی ب نایابی هاتینە نڤیسین، هەروەها زانیاریێن پێتڤی دێ ل لاپەرێن دەستپێکێ کۆ ب زەلالی خوەدانێ سیاسەتێ و لایەنێن پەیوەندیدار ددەن دیارکرن دێ بدەستکەڤن. دبەرامبەر دا (یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ UPLO) ئەو لایەنە کۆ بەرپرسیارە دسەرپەرشتکرنا خۆلگەها ژیانا سیاسەتان.
پسیار: هەر کەسەک دشێت سەرنج لسەر سیاسەتان بدەت؟
بەرسڤ: هەمی ئەندامێن کۆمەلگەها ئەکادیمی ل زانکۆیا دهوک یێ ئازادە بۆ پێشکێشکرنا فیدباکان لسەر سیاسەتێن پەسەندکری و سیاسەتێن نوی کۆ نها لێکۆلین وپەرەپێدان بۆ دهێن ئەنجامدان.
پسیار: من پسیارەک یا هەی دەربارەی سیاسەتان. پەیوەندیێ بێ کێ بکەم؟
بەرسڤ: بۆ پسیارێن تایبەت ب سیاسەتەکا دیارکری ل زانکۆیا دهوک، باشترە پەیوەندیێ بوی کەسی بکەن یێ کۆ ئاماژە پێ هاتی دان وەک خوەدان سیاسەت ل خشتێ سەری یێ بەلگەناما سیاسی دا. ئەو دشێن زانیاری و رێنمایێن تایبەت بتە بدەن کۆ پەیوەندی بوێ سیاسەتێ ڤە هەیە.
ئەگەر تە پسیارێن گشتی هەنە سەبارەت ب سیاسەتان یان ئەگەر نەشێی خوەدانێ سیاسەتێ دەستنیشان بکەی، توو دشێی پەیوەندیێ ب یەکا دارشتنا سیاسەتا زانکۆیێ بکەی. ئەوان دشیاندایە هاریکاریا تە بکەن و تە ئاراستە بکەن بۆ ژێدەر یان پەیوەندیەکا گونجای بۆ روونکرن یان هاریکاریا زێدەتر
پسیار: ئەرێ زانکۆیا دهۆک فورماتەکا سیاسەتێن ستاندارد هەیە؟
بەرسڤ: بەلێ زانکۆیا دهوک فۆرمات یان کەلیشێن ستانداردێن سیاسەتا هەنە بۆ دارشتنا سیاسەتان. ئەڤ جورە فورماتانە هاریکارن بۆ پشتراستبوون ژ ئێک دەنگیێ، زەلالی و ئێکپارچەی لسەرانسەری سیاسەتێن ناڤا زانکۆیێ. یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ ل زانکۆیا دهوک ژێدەرەکێ گونجایە بۆ بدەستخستنا کەلیشێن سیاسی یێن ستاندارد و هەر سەرزێدەکرنەک یان رێنمایەک دگرنگن بۆ دارشتنا سیاسەتێن تایبەت.
بۆ بکارئینانا فورماتەکا سیاسی یا ستاندارد کۆ ژلایێ یەکا دارشتنا سیاسەتا زانکۆیێ هاتینە دابینکرن، نڤیسەرێن سیاسەتان دشێن پشتراستبن کۆ سیاسەتێن وان زانیاریێن پێتڤی تێدانە و ب شێوەکێ ئێکگرتی هاتینە دارێژتن. ئەڤەژی هاریکارە بۆ پێشئێخستنا پەیوەندەیێن کاریگەر، تێگەهشتن، پابەندبوون ب سیاسەتان ل سەرانسەری کۆمەلگەها زانکۆیێ
فورما داگرتنا پێشنیارێن سیاسەتان
فورمێن سیاسی یێن ستاندارد پێکدهێن ژڤان بەشان
ناڤونیشانێن سیاسەتێ: ب زەلالی ناڤونیشانێن سیاسەتێ بەرچاڤدکەت
ژمارا سیاسەتێ: بەردەستخستنا ناسینەکا تایبەت بوو سیاسەتێ
دەم و کاریگەری: دیارکرنا دەمەکی کۆ وێ سیاسەتێ کاریگەری هەبیت
دەمێ پێداچوونێ: ئاماژەیە بۆ هندێ کا دێ کەنگی پێداچوون بۆ سیاسەتێ هێتە کرن
خوەدانێ سیاسەتێ: ناسینا وی کەسی یان وێ فەرمانگەهێ کۆ بەرپرسیارە ل سیاسەتێ
پەیمانناما سیاسەتێ: بەردەم ئێخستنا ئارمانجێن سەرەکی، بنەما، یان رێنمایێن سیاسەتێ
مەودا: دیارکرنا مەودایێ کارپێکرنێ و سنورێن سیاسەتێ
پێناسە: پێشکێشکرنا پێناسێن زەلال بۆ زاراڤێن سەرەکی یێن بکارهاتی د سیاسەتان دا
رۆل و بەرپرسیارەتی: بەردەم ئێخستنا بەرپرسیارەتیا لایەنێن جێوازێن پەیوەندیدار کۆ پەیوەندی ب سیاسەتان ڤە هەیە
رێکار: وەسفکرنا کردار یان پێنگاڤێن تایبەت کۆ پێتڤیە بهێنە پەسەندکرن بۆ پابەندبوون ب سیاسەتان
پابەندبوون و دەرئەنجام: روونکرنا دەرئەنجامێن پابەندنەبوون ب سیاسەتان
سیاسەتێن پەیوەندیدار: لیستکرنا هەر سیاسەتەکا پەیوەندیدار
پەسەندکرن و پێداچوون: بەلگەنامەکرنا پروسەیا پەسەندکرنێ و هەر پێداچوونەک کۆ ل سیاسەتێ دا هاتیە ئەنجام دان
گرنگە ئاماژێ ب هندێ بکەین کۆ رەنگە فورمات و بەشێن تایبەت پێچەک د جێواز بن لگۆر سیاسەت و رێنمایێن نافخوی
وەک ئاماژە پێ هاتیە دان (یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ) باشترین ژێدەرە بۆ بدەستئینانا کەلیشێن سیاسەتێن ستاندارد و هەر رێنمایەکا زێدە یان رێنمایێن دیتر بۆ دارشتنا سیاسەتیان ل ناڤا زانکۆیێ هاتینە دیارکرن
پسیار: چەند جاران پێداچوون بۆ سیاسەتان دهێتە ئەنجامدان؟
بەرسڤ: هەمی سیاسەتێن زانکۆیا دهۆک ژلایێ خودان سیاسەتان ڤە پێداچوون بوو دهێتە ئەنجامدان. پروسەیا پێداچوونێ ب شێوەکێ گشتی سالەکێ پشتی پەسەندکرنا سیاسەتێ یان پێداچوونەکا جەوهەری دهێتە ئەنجامدان. بەلێ دشیاندایە پێداچوون بسیاسەتان دا بهێتە کرن دەمێ گورانکاری د یاسا، رێسا، یان سیاسەتێن کارپێکری دهێتە روویدان.
ئارامانج ژ پێداچوونا بەردەوام یا سیاسەتان پشتراستبوونە ژ وی یەکێ کۆ سیاسەتێن هەنوکەی، پەیوەندیدار و هەڤتەریب بن دگەڵ پێتڤیاتیێن پێشکەفتنا کۆمەلگەها زانکۆیێ. رێک ب نویکرن و پێداچوونا پێتڤی دهێت دان بۆ چارەسەرکرنا هەر گوهرانکاریەکێ ژ پێتڤیاتیێن یاسای، باشترین پراکتریز، یان بارودوخێ نافخوی. خودانێن سیاسەتان ب هەڤکاری دگەل (یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ) بەرپرسیارن ژ دەستپێکرنا پرۆسەیا پێداچوون و پشتراستبوون بوێ یەکێ کۆ سیاسەتان ب نوی بهێلن.
ئەگەر تە هەر پسیارەک یان گازندەک هەیە دەربارەی هەر سیاسەتەکا دیارکری، پەیوەندیێ ب خو دان سیاسەت یان یەکا دارشتنا سیاسەتا زانکۆیێ بکەن بوو هاریکارییێن زێدەتر.
پسیار: دێ چاوان سیاسەت یان رێنمایێن زانکۆیێ بدەست خوڤە ئینم؟
بەرسڤ: لیستا گشتگیرا A-Zیا سیاسەتان و رێنمایێن مە ل مالپەرێ UPLO دێ بدەستکەفن. دشیاندایە ب ساناهی ئەوان زانیاریان بدەستخوڤەبینی یێن کۆ بۆ تە دپێتڤینە ب گەریان لدور ناڤونیشانان دا. بۆ هاریکاریێن زێدەتر، یێ ئازاد بە د پەیوەندیکرنا مە ب رێیا لاپەرێ پەیوەندیان.
پسیار: ئەگەر من پێتڤی ب سیاسەتەکێ بۆ یان من ڤیا سیاسەتەکێ دروستکەم، پەیوەندیێ ب کێ بکەم؟
بەرسڤ: ئەگەر تە پێتڤیاتی ب سیاسەتەکێ دەستنیشانکر یان نیازا دروستکرنا سیاسەتەکێ هەیە ل زانکۆیا دهۆک، پەیوەندیێ ب یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ بکە. ئەو هاتینە دیارکرن بەرپرسیارن ل بابەتێن پەیوەندیدار ب سیاسەتێ و دشیانا ئەوان دایە هەوە رێنمای بکەن د پروسێدا.
بۆ پێشکێشکرنا پێشنیارەکێ بۆ سیاسەتەکا نوی یان داخازاکرنا هاریکاریێ بو دروستکرنا سیاسەتەکێ، پەیوەندیێ ب یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ بکە. ئەو دێ رێنمای، ژێدەر و پشتگێریەکا پێتڤی دابین کەن بوو هاریکاریکرنا تە د رێڤەبرنا پرۆسا پێشڤەبرنا سیاسەتێ دا.
یەکا دارشتنا سیاسەتا زانکۆیێ رۆلەکێ سەرەکی دگێریت ل پشتراستبونن ل ئێکدەنگی و زەلالی و پابەندبوون ب سیاسەتان لسەرانسەری زانکۆیێ. ئەوان دشیاندایە هاریکاریا تە بکەن د تێگەهشتن ل پێتڤیاتی، فورماتکرن رێکارێن پەسەندکری کۆ پێتڤی نە بۆ دروستکرنا سیاسەتەکا نوی.
ئازادانە پەیوەندیێ بکەن ب یەکا دارشتنا سیاسەتا زانکویێ و راستەوخۆ بۆ گفتوگۆکرن دەربارەی بیر وهزران بۆ بدەستخستنا زانیاریێن زێدەتر لسەر چاوانیا بەردەوامبوون د پێشکێشکرنا سیاسەتێن نوی. ئەوان دشیاندایە رێنمایێن پێتڤی بوو هەوە بەردەستپێخن بۆ بساناهیکرنا پرۆسەیا دروستکرنا سیاسەتان ل زانکۆیا دهۆک
پسیار: دێ چاوان زانم گوهرانکاری یا بسەر سیاسەتەکێ دا هاتی؟
هەر دەما سیاسەتەکێ گوهرانکاری بسەردا هات، وەک نویکرن، پێداچوون، یان زێدەکرن، یەکا دارشتنا زانکۆیێ زانیاریێن پەیوەندیدار ل لاپەرێ نوچە و نوێکاری سیاسەتان بەلاڤکەت. ئەڤەژی بۆ پشتراستبوونێ لوێ یەکێ دکەت کۆ کۆمەلگەها زانکۆیێ ئاگەهداری هەر گورانکاریەک یان سیاسەتەکا نوینە کۆ کاریگەری لسەر کارێن وان یان بەرپرساریەتا وان هەبیت.
بۆ چوونا ناڤ مالپەرێ نوچە و نوێکارییێن سیاسەتان، سەرەدانا مالپەرێ یەکا دارشتنا سیاسەتا زانکۆیێ بکەن و بەشێ دیارکری بۆ نوچە و نوێکاریان بکەن. نویترین زانیاری سەبارەت ب گوهرانکاریێن سیاسەتان بدەستکەڤن، دگەل هەر هویربینیەکا زێدەتر یان رێنمایەک کۆ ژ لایێ یەکا دارشتنا سیاسەتا زانکۆیێ هاتیە پێشکێشکرن.
بەرداوم سەرەدانکرنا لاپەرێ نوچە و نوێکارییێن سیاسەتان دێ هاریکاریا تە کەت بۆ ئاگەهداربوون ل هەر گهورانکاریەکا سیاسەتان کۆ رەنگە کاریگەر لسەر تە یان جهێ تە یێ کاری هەبیت لناڤا زانکۆیا دهۆک دا
پسیار: چ پیڤەر بۆ سیاسەتان دڤێت بهێتە بکارئینان تا ئەو وەک سیاسەتا زانکۆیێ بهێتە هژمارتن؟
بەرسڤ: ژبۆ کۆ بەلگەنامەک ب سیاسەتا زانکۆیێ بهێتە هژمارتن، ب شێوەکێ گشتی پێتڤیە هندەک پیڤەر هەبن
د دەمەکی دا ئەگەرێ هەی پیڤەرێن تایبەت دناڤبەرا زانکۆیان دا جێواز بن، ژوان هێمایان ژی
کارپێکرنەکا بەرفرەهـ: سیاسەتا زانکۆیێ دڤێت کارپێکرنەکا بەرفرەهـ هەبیت لسەرانسەری زانکۆیێ. ل بەشەک یان یەکیەکا دیارکری یا سنۆردار نینە، پێچەوانە باس لوان بابەتان دکەت کۆ پەیوەندی ب تمامیا سازیێ ڤە هەیە.
کاریگەریا کارکرنێ: سیاسەتێ پێتڤیە کاریگەری لسەر کارێن زانکۆیێ هەبن و رێنمایێ بکەت. ژوان ژی ستاندارد، رێکار، یان رێنماییان دابنیت کۆ کاریگەری هەبیت لسەر چاوانیا برێڤەبرنا ئەرک و چالاکیێن چێواز
توانا کارکرنێ: گەلەک جاران سیاسەتەک بۆ بلند راگرتنا توانا کارکرنێ، بهێزکرنا ئارمانجا زانکۆیێ، یان نەهێلانا مەترسیێن زانکۆی دهێتە دروست کرن. پێتڤیە بەشداریێ بکەت د کاریگەری و سەرکەفتنا گشت زانکۆیێ
کڕدار (کڕیار) یان سنوڕدارکرن: سیاسەتێن زانکۆیێ ب شێوەک گشتی کرداد یان سنوردارکرنەکێ بسەر تاکان، کۆلیژان، یان زانکۆیێ ب گشتی دسەپینیت. ئەگەر ژی هەی کردارێن پێتڤی بهێنە دیارکرن، سنور بۆ هندەک رەفتاران دابنیت یان پێشبینیان دیاربکەت
شێوازێن پابەندبوونێ: رەنگە ئەو سیاسەت شێوازێن پابەندبوونێ بەردەست بکەت، و ب هویری باس لوێ یەکێ دکەت کۆ چاوان چاڤەرێ دهێتە کرن بۆ پابەندبوونا تاک و یەکان ب سیاسەتێن زانکۆیێ. ئەڤەژی دشیاندایە میکانیزمێن راپورتکرنێ، پرۆسا پێداچوونێ یان ئامرازێن دیتر بۆ پشتراستیێ لخۆ بگریت
ئەنجامێن چاڤەرێکری: سیاسەتێن زانکۆیێ گەلەک جار ئەنجامێن چاڤەرێکری یان دەرئەنجامێن پابەندبوونێ بەردەست دکەت. ئەڤەژی دشیاندایە بوو بلندکرنا ئاستێ توانا کارکرنێ، باشترکرنا پابەندبوونێ ب ستانداردێن ئەخلاقی، یان گەهشتن ب ئارمانجین تایبەت یێن زانکۆیێ
پرۆسەیا پەسەندکرنێ: سیاسەتێن زانکۆیێ ب شێوەکێ گشتی پرۆسەیا پەسەندکرنێن فەرمی ئەنجام ددەن. ئەڤ پرۆسەیە بریتیە ژ پێداچوون و پەسەندکرن ژلایێ لیژنێن پەیوەندیدارێن زانکۆ، دەستەیا کارگێریێ و ل دوماهیێ ژلایێ دەستهەلاتا برێڤەبرنا زانکۆیێ
پێداچوونا خوڵگەهی: سیاسەتان جار جار پێداچوون بوو دهێتە ئەنجام دان بۆ پشتراستبوون ژ کاریگەریا و مانا وێ. ئەڤ پروسەیە ژی بوو هەلسەنگاندنا وی یەکێ یە کۆ ئایە ئەڤ سیاسەتە دگەڵ ئەرک و ئارمانجێن زانکۆیێ و هەر گوهرانکاریەکا د یاسا یان رێسایێن زانکۆیێ دا هەڤتەریبن یان نە
ب جێبەجێکرنا ڤان پیڤەران، دشیاندایە بەلگەنامەک ب فەرمی وەک سیاسەتێن زانکۆیێ بهێنە ناسین، کۆ ئاماژەیە بۆ گرنگی و کارپێکرنێ ل سەرانسەری کۆمەلگەها زانکۆیێ
پسیار: چ جورێ دەستکاریێ پرۆسەیا پەسەندکرنێ دیاردکەت؟
بەرسڤ: پرۆسەیا پەسەندکرنێ بۆ دەستکاریکرنا سیاسەتان یا گرێدایە ب سروشتێ وان گوهرانکاریێن دهێنە ئەنجامدان. بگشتی، پێداچوونێن بەرچاڤ دسیاسەتان دا پێتڤی ب پێداچوونەکا تمام هەیە برێیا پرۆسەیا فەرمی یا سیاسی. پێداچوونا جەوهەری بۆ هەر گورانکاریەک د سیاسەتەکێ دا پێتڤی ب پێداچوون و پەیوەندی کرنێ هەیە لسەر ئاستێ کەمپاسێ، یان گورانکاری د یاسا، رێسا، یان سیاسەتێن کارپێکری.
نموونەێن پێداچوونێن مەزن پێکدهێن ژ گورانکاریان کۆ کاریگەری لسەر لێکدان یان جێبەجێکرنا سیاسەتان، پێتڤیاتیێن نوی دهێن ناساندن، یان گۆڕانکاریێن بەرچاڤ د مەودا یان مەبەستێن سیاسی دا دکەن هەیە. ئەڤ جورە پێداچوونە ب شێوەکێ گشتی پێتڤیاتی ب پێداچوونێن هویر و زانیاریێن لایەنێن پەیوەندیدار هەیە بۆ پشتراستبوون ل جێبەجێکرنەکا گونجای.
ل لایەکێ دیتر، گورانکاریێن سادە یێن سەرنڤیسەری، وەک راستکرنا رێزمان، ناڤونیشان، خەلەتیێن تایپوگرافی، یان ئەنجامدانا دەستکاریێن بچیک کۆ کاریگەری لسەر جەوهەر یان لێکدانا سیاسەتێ دا نینە، دشیاندایە د هەر دەمەکی دا بهێتە ئەنجامدان بێی کۆ پرۆسەیا پەسەندکرنەکا تمام بۆ بهێتە ئەنجامدان.
ئەگەر پشتراست نینی ژ گوهرانکاریەکا سەرنڤیسەری یان ژی پێداچوونەکا باشتر لدەف تە هەیە، باشترە پەیوەندیێ ب یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ بکەی. ئەو رێنمایا دەردکەن و پرۆسەیا پەسەندکرنەکا گونجایتر زەلال دکەن بۆ پشتبەستن ب سروشتێ تایبەت یێ گوهرانکاریێن هاتینە پێشبینیکری.
بۆ زانیاریێن زێدەتر یان هەڤکاری سەبارەت ب دەستکاریکرنا سیاسەتان، پەیوەندیێ بکەن ب یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ. ئەوان دشیاندایە رێنمای و پشتگێریەکا تمام بوو هەوە بەرجەستەبکەن بۆ پشتراستبوون ل پەیرەوکرنا پرۆسەیا پەسەندکرنا گونجای بۆ گوهرانکاریێن هاتینە پێشبینیکری بۆ سیاسەتێن زانکۆیا دهۆ
پسیار: ئەگەر من دیت سیاسەتەکا زانکۆیێ پێگری پێ نا هێتە کرن و یادهێتە (پێشیلکرن) چبکەم؟
یەکا دارشتنا سیاسەتا زانکۆیێ پەیوەندیکرنێ بەردەست دکەت کۆ پێتڤیە سەرجەم ئەندامێن کۆمەلگەکا زانکۆیێ بکاربهێنن بۆ ڕاپورتکرنا نهێنیا گومان ژێ، چالاکیەکا نە ئەخلاقی دەربارەی بوارێن جێواز وەک دارای، ژیانا ئەکادمی، قوتابیان، پەیوەندیێن مروڤی، سلامەتی و تەندروستیا کەمپاسێ، یان ژێدەران.
بۆ راپورتکرنا بنپێکرنەکا گوماناوی یان چالاکیەکا نە ئەخلاقی، قوتابیان، ماموستا، کارمەندان دشیان دایە بێی کۆ ناڤێ خو دیاربکەن، راپورتەکێ توماربکەن برێیا پەیوەندی کرنێ ب (یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ). هەمی راپورت دهێنە پشتراستکرن ژ پاراستنا وان زانیاریێن دهێنە پێشکێشکرن. ئەگەر دشیان دا بیت گەلەک وردەکاریان د ڕاپورتێ دا بنڤیسە، ژوان ژی ئەو سیاسەتا تە باوەری پێ هەی کۆ یا هاتی بنپێ کرن و گەر بەلگەیەکا پشتگێری یان زانیاریەک کۆ هاریکاربیت د لێکۆلینێدا.
هەمی ئەو رادەستکرنێن دهێنە پێشکێشکرن بۆ یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ دێ پێداچوون بۆ بهێتە ئەنجامدان و دهێنە رەوانەکرن بۆ کارمەندێن زانکۆیێ بۆ کارکرنەکا زێدەتر لسەر. گرنگە ئاماژێ ب وێ یەکێ بدکەین کۆ زانکۆ راپورتێن بنپێکرنێ ب گرنگی وەردگریت و پێکۆلان دکەن ب شێوەکێ دادپەروەرانە و د دەمێ خودا چارەسەر بکەت.
راپورتکرنا هەر بنپێکرنەکا گومان لێکری، توو ڕولەکێ سەرەکی دگێری د پاراستنا ئێکپارچەی و پابەندبوون ب سیاسەتێن زانکۆیێ. گلە و گازندنێن هەوە ب نهێنی و ب رێیا سیاسەتان و رێکارێن زانکۆیێ دێ مامەڵە دگەل هێرە ئەنجامدان.
ئەگەر هەر پسیارەکا زێدەتر هەیە یان تە پێتڤی ب هاریکارییێ یە، یێ دوو دڵ بەڤە د پەیوەندیکرن ب یەکا دارشتنا سیاسەتێن زانکۆیێ بۆ پشتگێری و رینمایان